گرميءَ جي لهر - الطاف شيخ

گرميءَ جي لهر

الطاف شيخ

اهو گرم ۽ گهميل موسم وارو هڪ ڏينهن هو. گرميءَ جو درجو، انگريزي اخبار `New Nation’ موجب- جيڪا هر روز چوويهن ڪلاڪن جي موسم جو رڪارڊ، اخبار نڪرڻ واري صبح جو اٺين بجي تائين جو ڏيندي رهي ٿي، 35 ڊگريون هو. اهو چئي نٿو سگهجي ته ان ڪالم جو نالو ’اڄ جي موسم جو حال‘ اخبارن وارن طرفان ڇو رکيوويو آهي. جڏهن ته اخبار جلد جلد ته به آفيس ۾ اٺي بجي کان اڳ نٿي پهچي. گهم بابت ڪوبه ذڪر نه هو ته ڪيتري حد تائين ٿيندي. شايد ان جي ڪا ڊگري يا سيڪڙو معلوم ڪرڻ بدران ان کي پنهنجي جسم تي فقط محسوس ڪري سگهجي ٿو. پگهر جو نه سڪڻ. سڄي بدن تي آلاڻ آلاڻ محسوس ٿيڻ. ڪڇن ۾ پگهر جو گڏ ٿي هيٺ لار ڪري وهڻ. ساڳيءَ طرح سٿرن جي وچ ۾ پڻ سوٽي ڪڇو وري به ڪجهه نه ڪجهه آلاڻ چهيو وڃي پر نئلان جي ڪپڙي ۾ اهڙي موسم ۾ ويتر پريشان ٿيو وڃجي. ان ڏينهن به ائين لڳي رهيو هو ڄڻ پگهر جي بوندن جو هڪ تهه لٿو ٿي ٻيو چڙهيو ٿي.

سڄي ڪئمپس ۾ ماٺ ۽ موڳائپ ڇانيل هئي، جيڪا اڪثر ميڪسيڪو ملڪ جي شهرن ۾ ٻنپهرن کانپوءِ محسوس ٿيندي آهي، يا ته کڻي ائين چئجي ته هر ان شهر ۾ جيڪي خط استوا کان هڪ ڊگري کن اتر ۾ يا ڏکڻ ۾ آهن. گرمي ۽ گهم جي ڪري هر هڪ ٿڪل ۽ ننڊاکڙو محسوس ڪري رهيو هو. يا شايد ائين ته نه هو ته يونيورسٽيءَ جا پروفيشنل امتحان پورا ٿي وڃڻ ڪري شاگرد پنهنجن گهرن ڏي هليا ويا هئا ۽ پٺيان ماٺ مٺوڙو هجڻ ڪري اسٽاف سان اها حالت ٿي رهي هئي؟ بهر صورت، سبب کڻي ڪهڙو به هجي پر اهو ضروري هو ته چوڌاري ماٺ مٺوڙو، ويراني ۽ مايوسيءَ جو احساس ڇانيل هو.

مس لورين تيوءَ پنهنجي ننڍڙي آفيس جي گهڙيال ڏي نهاريو. ٻارهن لڳي ويهه منٽ ٿيا هئا. هن کي ڪڏهن به اهو ڌيان ۾ نه آيو ته سندس آفيس جو گهڙيا، جيڪو اڄڪلهه اليڪٽرانڪ شين مان هڪ آهي ڊيزائين ۾ بيحد بي ڍولو لڳي ٿو. بس جنهن ڪم لاءِ اهو آهي، سو صحيح طرح ڏنائين پئي. باقي کيس ٻيو ڇا ٿي کتو. صحيح صحيح وقت وڌيڪ ڪجهه به نه. هوءَ ان ڏينهن صبح کان هيڪاندي بي صبري ٿي رهي هئي. ڪنهن به ڳالهه ۾ دل نٿي لڳيس. پنهنجي ان موڊ تي کيس تعجب لڳي رهيو هو. ميز تي شاگردن جا لکيل جوابي پيپر ٽڙيا پکڙيا پيا هئا. پر انهن کي ڏسڻ تي به دل نٿي چيس. ڪجهه ناول پڻ سندس سامهون رکيا هئا. جيمس بالڊون گرهام گرينيءَ جا ۽ ڊائلن ٿامس جو ‘Quite Early One Morning’ جوليٽ ميچل جو ‘Women’s Estate’ باب چوٿين وٽان کليل حالت ۾ رکيو هو. جنهن جي وچ ۾ ٻه ‘Review’ رسالا پڻ هئا. پر هن جي ڪنهن به ڪم ۾ دل بنهه نٿي لڳي. سندس آفيس جي دريءَ واري پاسي کان هيٺ پڪو رستو وهيو ٿي جيڪو سوشل اسٽيڊيز ڊپارٽمينٽ ڏي ويو ٿي. لورين رستي تي لڳل وڏن وڻن ڏي ڏٺو جن جي ڇانوَ تمام گهڻي گهاٽي ۽ ٿڌي لڳي رهي هئي. ڏسڻ سان سندس دل انهن وڻن جي هيٺان واڪ ڪرڻ چاهيو. سڄي رستي تي ڪابه پهر نه هئي. پر پنج ڇهه منٽن بعد ان رستي تي ڪجهه اسٽاف جا ميمبر منجهند جي مانيءَ لاءِ ’اسٽاف ڪلب هائوس‘ ڏي ويندي ضرور نظر آيا. هن کي اڄ ڪنهن جي ساٿ جي ضرورت هئي. هن به ڪجهه اهڙي ئي وقت تي نڪري پوڻ چاهيو ٿي جيئن لڳي ته هن جي ٻين سان اتفاقي ملاقات ٿي آهي.

اوڻٽيهين سالن جي ڄمار جي هوندي به لورين پنهنجي رنگ روپ ۽ جسم جي ڊيل ڊول کي اهڙو ٺاهي رکيو هو جو اڃا نوجوان ۽ ڪچڙي لڳي ٿي. ٽيويهن سالن کان ته هڪ ڏينهن به وڏي نٿي لڳي. پاڻ مطمئن هئي ته هن آرٽس ۾ ئي تعليم ورتي ۽ هاڻ ڊپارٽمينٽ آف جنرل اسٽيڊيز ۾ ليڪچر ورتائين ٿي. هن جي ماءُ پيءُ جو شوق جيتوڻيڪ سائنس کڻڻ لاءِ هو. ڇو جو سائنس جي گريجوئيٽ لاءِ سندس ملڪ سنگاپور ۾ سٺو مستقبل هو ۽ سنگارپور جي حڪومت پڻ نوجوانن کي سائنس ۽ ٽيڪنالاجيءَ لاءِ گهڻو آماده ڪيو ٿي. لورين جي والدين- خاص ڪري پيءُ چاهيو ته سڀني مائٽن کي پنهنجي ٻارن لاءِ اهو ڪي ڪجهه ڪرڻ کپي جنهن لاءِ حڪومت صلاح ڏئي.

سنگاپور ۾ سائنس ۽ ٽيڪنالاجيءَ ۾ ڀڙ ٿيڻ جو هيڪاندو زور متل هو. ساستدانن جو اهو خيال هو ته اڄڪلهه اهي شيون هر انسان جي آرام ۽ جياپي جو رستو آهن. اڃا به واحد رستو.

پر ضروري ناهي ته زندگيءَ جو سڪون فقط مادي شين جي حاصلات سان اچي سگهي. جيڪي ڪجهه سياستدانن چيو ٿي انهن تي جي هر هڪ يقين ڪري ها ته اڄ جي ترقيءَ کان گهڻو اڳ سنگاپور تباهه ٿي وڃي ها. اهو فقط گهرج ۽ ملت جو سوال هو جنهن هيٺ سائنس پاس شاگردن کي سٺو پگهار ملي سگهيو ٿي. ان ڳالهه لورين کي ڪڏهن به متاثر نه ڪيو. هوءَ خوش هئي ته چڱو جو ماءُ پيءُ جي دلشڪستي ٿيڻ جي باوجود  هن هٿيار ڦٽا نه ڪيا ۽ پنهنجي پسند جي سبجيڪيٽ آرٽس جي حق ۾ وڙهندي رهي.

لورين جو پيءُ سرڪاري کاتي ۾ سينئر ڪلارڪ هو. هن پنهنجي اولاد لاءِ هڪ تعليمي خاڪو ٺاهي ڇڏيو هو ته هنن کي ڪنهن به صورت ۾ يونيورسٽيءَ تائين پڙهڻو آهي. اها شيءِ جيڪا هن کي مهيا ٿي نه سگهي. هن پڪو پهه ڪيو هو ته هن جي ٻارن کي اهي موقعا ضرور ملڻ کپن جيڪي هن پنهنجي زماني ۾ چاهيا ٿي پر کيس ڏيڻ کان نٽايو ويو هو.

 لورين چار سال يونيورسٽيءَ ۾ رهي. سندس تعلقات پڙهائيندڙ استادن کان وٺي ڪلارڪ ڪامورن تائين بيحد سٺا هئا. سندس ڪن ساهيڙين کي هن جو مردن سان ان ريت فري ٿي هلڻ جو طريقو بنهه پسند ۽ ڪڏهن ڪڏهن ٽوڪينديون پڻ هئس. پر مجموعي طور هن مردن جي سنگت مان چڱو لطف ماڻيو- آخر شادي شده زندگيءَ ۾ اهو ئي ڪجهه حاصل ٿئي ٿو. جيڪڏهن ڇوڪري ٽيهن سالن جي ڄمار تائين ڪنهن مرد کي پنهنجو نه ڪيو معنى ڳالهه ڦٽي، گاڏي ڇٽي. پوءِ ڪنهن جو ملڻ مشڪل آهي. پوءِ هوءَ ويٽنگ روم ۾ ئي باقي زندگي گذاري ڇڏي. سندس قسمت ۾ پوءِ گهڻو ڪري ڪنوارو ئي رهڻو پوي ٿو. لورين جي ماءُ کي به ڏينهون ڏينهن اهوئي فڪر کائي رهيو هو ته ٿي سگهي ٿو ته سندس ڌيءَ جو به اهو حال حشر نه ٿئي. ڄڻ اها هڪ اهڙي حالت هئي جيڪا سهپ کان ٻاهر هجي. لورين کي ڪيترين ئي اهڙين زالن سان ملڻ جو تجربو هو جن فقط شاديءَ ڪارڻ مڙس هٿ ڪيا ۽ پوءِ انهن کي احساس ٿيو ته ان اصول تي شادي ڪرڻ هڪ غلطي آهي. انهن مان هڪ ته سندس تمام ويجهي ساهيڙي، وملانير، انڊين ڇوڪري هئي جنهن جا ماءُ پيءُ ڪيرالا (هندستان) کان انگريزن جي ڏينهن ۾ لڏي سنگارپور ۾ اچي رهيا هئا. انهن گذريل سال پنهنجي ڌيءُ جي شادي اهو سوچي ڪئي ته هو اٺاوهين سالن کان به چڙهي ويئي آهي ۽ هاڻ ڪنهن به صورت ۾ ڪنهن سان به سندس شادي ٿي وڃڻ کپي نه ته وملا کي احساس محرومي بيمار ڪري رکندو.

لورين اهوئي محسوس ڪيو ته زندگيءَ ۾ غير شادي شده عورت ٿي رهڻ کان وڌيڪ ٻيون به ڪيتريون ئي خراب شيون آهن. بهرحال، هن کي شادي کان وڌيڪ پنهنجي آزادي پسند هئي. تعليم دوران اونٽاريو (ڪئناڊا) ۾ پڻ هن کي اها آزادي زندگي وڻي ٿي ۽ هاڻ پنهنجي وطن سنگاپور ۾ اچي، ان آزاديءَ جو هن وڌيڪ قدر ڪيو ٿي.

رکي رکي هن کي گرميءَ جو وري احساس ٿيو جيڪا هاڻ سهپ کان ٻاهر ٿي رهي هئي ۽ اها هاڻ هن تي ايترو حاوي ٿي رهي هئي جو لڳو ٿي ته هن جو ست ۽ ساهه ڪڍي وٺندي. سنگارپور جهڙو ٻيٽ جتي ڏهاڙي ڦڙ ڦڙ لڳي پيئي آهي اتي هن ڀيري مينهن وٺي ٽن هفتن کان به مٿي ٿي ويو هو. ان ڪري هيڪاندي گهٽ ۽ گهم ٿي پيئي هئي. مينهن جيڪڏهن وسي پوي ته گهٽ ۾ گهٽ ٿڌڪار ٿي وڃي. جيڪڏهن وئڪيشن جي شروعاتي ڏينهن۾ ئي ههڙي گرمي رهي ته پوءِ ته الائي ڇا حال ٿيندو، هن چيو، ۽ هن ڀيري ٻاهر وڃڻ لاءِ ٻي اسڪالرشپ هٿ ڪرڻ ڪو سولو ڪم نه ٿيندو. گذريل سال ڪئناڊا جي ٽرپ لاءِ خرچ پکي جو بندوبست ’سنگاپور اڪيڊمڪ ٽرسٽ‘ وارن ڪيو هو. انهن کان اها هٿ ڪرڻ ۾ لورين کي ڪا خاص ڏکيائي نه ٿي هئي جو هن جي، واسطيدار ماڻهن سان اڳهين جي ڄاڻ سڃاڻپ هئي، جن کي خوش ڪرڻ لاءِ هن گهڻو ڪي ڪجهه ڪري ڏيکاريو.

لورين لاءِ هڪ ڳالهه مشهور هئي، جيڪا غلط هرگز نه هئي ته هن کي نه فقط پنهنجين ضرورتن ۽ انهن کي حاصل ڪرڻ جي چڱيءَ طرح ڄاڻ هئي پر ان کي حاصل ڪرڻ لاءِ، بنا ڪنهن پرواهه جي، گهڻو ڪي ڪجهه ڪري ڏيکاريندي هئي. يونيورسٽيءَ ۾ پکڙيل اهي افواهه ٿي سگهي ٿو سچ هجن ته يونيورسٽيءَ جو ساليانو ايوارڊ حاصل ڪرڻ لاءِ لورين فئڪلٽيءَ جي وائيس ڊين سان گڏ ستي هئي. ۽ اهو به مشهور هو ته ڊين جي زال هن جي ڪري مڙس کان طلاق ورتي. پر اها ڳالهه ان ڪري گڏ مڏ ٿي ويئي هئي جو ڊين جي زال جو ڪردار خود به ڪجهه اهڙو تهڙو ئي هو.

لورين منهن ۽ ڳچيءَ تي آيل پگهر جون بوندون رومال سان اگهندي اٿي بيٺي ۽ پوءِ پنهنجو چمڙي جو پرس کنيوجيڪو ڪجهه ڏينهن اڳ هن سنگار جي مشهور گهٽي- چئنج ايليءَ مان هڪ هوڪين زبان ڳالهائيندڙ چينيءَ کان، وڏي بحث بعد اڌ قيمت تي ورتو. اهو فقط ڏسڻ ۾ چمڙي جو لڳو ٿي، ڇو جو ٺهيل اهڙي سهڻي نموني سان هو جو اهڙي تهڙي کي ته خبر ئي نٿي پئجي سگهي ته اهو ريگزين يا ڪنهن ٻي سنٿيٽڪ شيءِ جو ٺهيل آهي. هن ان کي کولي اندر جي شين جو جائزو وٺڻ لاءِ جهڙو اندر هٿ وڌو ته پلاسٽڪ جي هڪ ٿڌي بوتل کي سندس آڱريون وڃي لڳيون. هن کي ان وقت هڪدم ياد آيو. نه ته اڄ هن کان ماڳهين وسري ويو ٿي. چڱو جو ياد اچي ويس نه ته ان قسم جي ويسارو تمام نقصانڪار ثابت ٿئي ها. هن بوتل مان برٿ ڪنٽرول جي هڪ گوري ڪڍي، ڪوپ ۾ صبح واري بچيل چانهه جي ڍڪ سان ڳهي ورتي. خبر ناهي ته ڪيتري دير کان چانهه جو اهو ڍڪ ڪوپ ۾ پيو هو. ڳهڻ مهل ان جي هيڪاندي پاروٿي هجڻ جو سواد کيس نڙيءَ ۾ محسوس ٿيو. ان بعد هو اٿي بيٺي ۽ ڏاڪڻين تان هيٺ لهڻ لڳي. رستي تي پهچي هنن سان پاسي کان ايندڙ يونيورسٽيءَ جي جنڪشن روڊ تي وڃي ملي. جتان هڪ رستو انگلش ڊپارٽمينٽ ۽ مين روڊ ڏي ويو ٿي. هو پاڻ ۾ ٽي ڄڻا هئا. منجهائن فقط پال کي هن چڱي طرح سڃاتو ٿي باقي ٻين سان ڪنڌ جي ڌوڻ واري سلام دعا هيس. ’پال خو‘ شادي شده هو، لورين پال سان ڪجهه وقت گذارڻ چاهيو ٿي، ۽ هڪ خيال کان هن کي خوش ٿي ته انهن ٽن ۾ هڪ پال پڻ هو. هنن کي کيڪاري ساڻن گڏ ائين هلڻ لڳي ڄڻ هوءَ ڄاڻي ٻجهي هنن سان گڏ هلڻ لاءِ سوچي نه نڪتي هئي پر ائين ئي اوچتو ئي ملاقات ٿي ويئي هجيس.

پال پڇيو، ”مانيءَ لاءِ؟“ هن ائين ئي، شايد ماٺ بدران ڪجهه ڪڇڻ ڪارڻ سوال ڪيو.

هن ڪنڌ ڌوڻيو ۽ چيو: ”حقيقت ۾ ههڙي موسم ۾ ڪجهه به کائڻ تي دل نٿي چوي. ها، باقي ڪنهن ٿڌي شربت جو سڄو گلاس پيئڻ لاءِ نڪتي آهيان. ڇو نه کاڌي کان اڳ پاڻ سڀ هڪ هڪ گلاس پيئون؟“

پنڌ ئي پنڌ هو اسٽاف ڪئنٽين ۾ پهتا. اها هڪ پراڻي عمارت هئي عمارت هئي جنهن ۾ جپانين جي قبَضي کان اڳ، يونيورسٽيءَ ۾ ڪم ڪندڙ يورپي رهيا ٿي. آخري وقت هن ۾ ڪيمسٽري جو پروفيسر  رهيل هو. اهو هڪ تمام وڏو گهڻن ڪمرن وارو پڪين سرن ۽ ڪاٺ جو ٺهيل موچارو گهر هو. ڇت تمام مٿاهين هيس ۽ ورانڊا هيڪاندا ويڪرا ۽ ٿوڻين تي بيٺل هئا. گهر جي وڏي ڇٻر ۽ باغيچي کي هر وقت صاف سٿرو ۽ ٽپ ٽاپ رکڻ لاءِ ملئي باغائي هئا جيڪي گهٽ پگهار تي به خوش هئا جو هنن لاءِ اهوئي گهڻو هو ته هنن ’تئان بيسار‘ (وڏي صاحب) وٽ نوڪري ڪئي ٿي ۽ هي ته خاص طرح وڏو صاحب هو جو گورو انگريز هو ۽ انگريز جو نوڪر ٿي رهڻ به وڏي عزت جي ڳالهه هئي. انگريز حڪومت پنهنجي راڄ ۾ ماڻهو ماڻهوءَ کي سڃاڻي ان موجب هن کي هلايو ٿي. پر پوءِ ٻي لڙائيءَ کانپوءِ ڏسندي ئي ڏسندي اهي زمانا ۽ دور گذري ويا.

پال خو ۽ لورين تيو اڳيان اڳياجن هئا ۽ سڀني کان اڳ ڪئنٽين ۾ گهڙي، رڌني کان پري، دريءَ وٽ هڪ چئن ڪرسين واري ٽيبل تي قبضو ڪيو. باقي ٻه ڄڻا هنن جي پويان پويان آيا ۽ جهڙو ئي ويٺا ته هڪ ننڍي نيٽي ڇوڪريءَ کاڌي جي لسٽ هڪ هٿ ۾۽ پلاسٽڪ جو ڇڪو ٻئي هٿ ۾، جنهن ۾ لوڻ، مرچ ۽ سرڪي جي شيشي رکيل هئي، اچي اڳيان رکي. هن اڇل مان جهڙو ڇڪو ٽيبل تي رکيو ته ڪارن مرچن جي شيشي کلي پيئي ۽ منجهائنس مرچن جو ڪارو ڪڪر اڀريو. پر اهو ايترو نه هو جو ويٺل جي نڪن تائين پهچي کين ڇڪون ڏياري. ڇوڪريءَ معافي وٺڻ جي به تڪليف نه ڪئيءَ هوءَ ڪا تکي طبيعت جي لڳي ٿي، پر سندس ان شوخ مزاجيءَ ڏي ڪنهن به ڌيان نه ڏنو.

هنن ڪجهه پيئڻ لاءِ آرڊر ڏنو ۽ ٻنپهرن جي هوٽل طرفان ٺهيل ٺڪيل مانيءَ لاءِ چيو. لورين وودڪا جهڙن سخت روسي شراب تازن سنگترن جي رس سان گڏ پيئڻ جي موڊ ۾ هئي. سو هن اهوئي گهرايو. پال پمس نمبر ون لاءِ آرڊر ڪيو. اڄڪلهه موڪل جهڙن ڏينهن ۾ اهو سڀ ڪجهه پيئڻ ۾ مڙيئي خير هو، بس هميشه پيئڻ جي سا عادت نه وجهڻ کپي. لنچ عام رواجي قسم جي ئي هئي. ڀت، مڇي جو ٻوڙ، بيضن جي ڪاتر ۽ ڀاڄي- جنهن جي کائڻ سان ڪا صبح جي گرمي نه لٿي. مڇيءَ جي ٻوڙ ويتر اُڃ وڌائي.

مختلف ميزن تي ويٺل ماڻهن جي لڳاتار ڳالهائڻ جو آواز ائين لڳي رهيو  هو جيئن گهرو مکيون اوچتو ڪنهن گند سان ڀريل ٽوڪريءَ تي اچي ويهن پر سڀني جو هيٺاهون لهجو هو، ان ڪري پري ويٺل کي ڳالهه سمجهه ۾ نٿي آئي. هڪ ٽيبل تي شايد عشق جا راز يا نئين اسڪينڊل جي ڳالهه جي ڳالهه هلي رهي هئي جو ڀر وارين ٽيبلن تي ويٺل ڳاٽ اوچو ڪري ٻڌڻ جي ڪوشش ۾ هئا. هڪ ٽيبل تي شايد ڪنهن جي خلاف پروگرام ٺهي رهيا هئا. ۽ ٿي سگهي ٿو ته سچ پچ به هجن، ڇو جو هيءَ ڪئنٽين يونيورسٽيءَ ۾ ايندڙ اٿل پٿل جو جنم گهر سمجهي ويئي ٿي. پر سنگارپور يونيورسٽيءَ ۾ اها اٿل پٿل فقط وات جي چشڪي تائين محدود هوندي هئي. ٻيو مڙيئي ٿيو خير. لورين ليمي جي تازي رس جو گلاس گهرايو. ههڙي آلي گرمي ۾ ڀائنجي ته رڳو ڪجهه نه ڪجهه ويٺو پيئجي. ساڻس ويٺل باقي ٽن ڄڻڻ ڪاري ڪافي جو آرڊر ڏنو. شايد منجهند کانپوءِ آفيس ۾ کين ڪم هوندو ۽ ننڊ کان پاڻ کي بچائڻ ٿي چاهيائون.

هن کانپوءِ آفيس وڃي ڪم ڪرڻ ناممڪن لڳي رهيو هو. ههڙي گرمي، گُهٽ ۽ گهم ۾ ڪنهن کان ڪم پڄندو؟ لورين جي ٽيبل تي هلندڙ ڪچهري به هاڻ ٿڌي ٿي ويئي. ان بابت بحث ته هن بعد ڪير وائيس چانسلر ٿيندو. هاڻ ڪنهن کي به وڌيڪ مزو نه پئي ڏنو. ڪي چند ماڻهو هجن جن کي ان بابت واقعي اڻ تڻ هجي. سڀني تي گرم مسالن واري مانيءَ ۽ شراب جي اثر سان گڏوگڏ گهميل آبهوا جو اثر هو، جو لورين ان اثر هيٺ ڪجهه چئي پوءِ آهستي ڀڻڪيو ته هن جي دل آفيس وڃڻ تي مورنٿي چوي. منجهند کانپوءِ ته هيڪاندي گهڻي گرمي ٿيڻ جا آثار لڳي رهيا هئا، ۽ هن جي آفيس ته ايئرڪنڊيشنڊ به نه هئي. اسٽاف جي سڀني ميمبرن کي ايئرڪنڊيشنڊ آفيس جهڙي عياشي نصيب ٿيل نه هئي.

اسٽيٽ آفيس جي سينئر انجنيئر معرفت ايئرڪنڊيشنڊ آفيس هٿ ڪرڻ کي لورين ڪو ڏکيو ڪم نٿي سمجهيو. پر هن کي اهو انجنيئر ڪڏهن به ڏٺو نٿي وڻيو. هن ۾ لورين کي ٿوري به ڪشش نٿي لڳي. بهرحال،فليٽ سندس ايئرڪنڊيشنڊ هو، جتي هن هينئر وڃڻ چاهيو ٿي.

پال پنهنجي واچ ڏي ڏٺو. ”ڏس ته سهي!“ پال رڙ ڪئي، ”ٻه لڳي ڏهه منٽ به ٿي ويا. هلڻ جو وقت ٿي ويو.“ هن پاسي کان لنگهندڙ هوٽل واري ڇوڪري کي بل آڻڻ جو اشارو ڪيو. هن کي خبر هئي ته اسٽاف ميمبر گهڻو ڪري پنهنجو پنهنجو بل ڏيندا آهن. سو ٿوري دير بعد چارئي ڄڻا ٻاهر نڪرڻ لاءِ رڙهيا. پالورين کي چيو، ”چئين ته آئون توکي گهر تائين وٺي هلان. مون کي ڪار هونءَ ئي سروس تي ڏيڻي آهي ۽ تنهنجو فيلٽ رستي تي پوي ٿو.“

اها پال جي خاص عادت هئي ته هن هميشه ٻئي جو به خيال رکيو ٿي، پر ڇا ائين ناهي ته اڄ هو ڪجهه وڌيڪ ئي وڇائجي رهيو هو-؟ لورين ان ۾ ڪا خرابي نٿي سمجهي ته ڪوڌاريو مرد کيس گهر تائين ڇڏي اچي. ويتر هوءَ پاڻ ڪجهه اهڙي موڊ ۾ هئي ته ڪو هن سان سٺو ٿي ڳالهائي، ۽ پال ڪجهه وڌيڪ ئي سٺو ٿي ڳالهائي رهيو هو وود ڪا شراب جو نشو لورين جي دماغ تي چڱو اثر ڪري چڪو هو. کيس ڪجهه اهڙيءَ موڊ ۾ آڻي ڇڏيو هو جو هوءَ پنهنجو پاڻ ڪنهن جي حوالي ڪرڻ لاءِ آتي هئي، پر ايترو به نشو نه چڙهيو هوس جو کيس خبر نه پوي ته هو ڇا پيئي ڪري. پال سان گڏ هلڻ جي آڇ تي هائوڪاري ڪري هن سان گڏ ٻاهر نڪري اچي سندس واڪس ويگن ڪار ۾ ويٺي.

ڪار هلائڻ مهل پال دل ۾ سچيو، جهڙو ٻڌجي ٿو هوءَ ڪا اهڙي خراب قسم جي نٿي لڳي. اهو ڪيترو وڌاءُ آهي جيڪو هن لاءِ ماڻهو چون ٿا- خاص ڪري يونيورسٽيءَ جي اسٽاف- ته هوءَ هر وقت تيار آهي. چالو قسم جي آهي... وغيره. ڏسڻ ۾ ته هوءَ اهڙي نٿي لڳي. هن ڪجهه به اهڙو نمونو نٿي ڏنو جنهن مان لڳي ته هوءَ ان قسم جي ٿي سگهي ٿي. پاڻ ائين ٿي لڳو ته ڪنهن کي به حقيقت ۾ ائين چوڻ نه جڳائي.

پال جي پنهنجي زال وائيوين مان ڪجهه دل به کٽي ٿي پيئي هئي. هن کي تازو چوٿون ٻار ڄائو هو، ۽ ائين پئي نظر آيو ته هر ايندڙ ويم تي هن کي گذريل ويم کان وڌيڪ ڏينهن پري رهڻو پيو ٿي. زالون عجيب مخلوق ٿين ٿيون.  کين مڙس کان وڌيڪ ٻارن جو خيال ٿئي ٿو. پال جي حالت خراب کان خراب تر ٿي رهي هئي. هاڻ ڪجهه شراب، ٻوڙ ۽ گرمي جي اثر هيٺ هن سوچيو، ”لورين ان قسم جي لڳي ته نٿي پر ٿي سگهي ٿو چهرا دوکو به ڏيندا آهن ۽ اندران هوءَ ٺهيل هجي. راضي هجي. ڪنهن کي ڪهڙي خبر-؟“

اها فقط چند منٽن جي ڳالهه هئي جو هو فليٽ وٽ اچي پهتا. فليٽ اڳيان ڪار بيهاري، هو ٻاهر نڪتو ۽ ڪار جي اڳيان ڦري سندس پاسي جو در کوليو. لورين ٿورو رڙهي ٻاهر نڪتي. لڳو ٿي ته واٽ تي لورين جي دل ۽ دماغ ۾ به ڪجهه ساڳيائي خيال، ساڳيءَ سڌائيءَ ۾ ڊوڙي رهيا هئا. ’پال ڪجهه مختلف پيو لڳي، پر هن وقت اهو چوڻ ڏکيو آهي.‘ هن پال کي چيو: ”ڏاڍي گرمي آهي، ائين موٽي وڃڻ بدران ڇو نه اندر اچي ٿڌي جو گلاس پي پوءِ وڃون.“

”اچان ته کڻي پر تولاءِ مٿي جو سور ته نه ٿيندس.“ پال پڇيو.

”نه. نه. هرگز نه. ۽ فليٽ ايئرڪنڊيشنڊ پڻ آهي.“ لورين بنا ڪنهن هٻڪ جي وراڻيو.

فليٽ جو در کولي هو اندر گهڙي، پٺيان پٺيان پال آيو. لورين پال جي ويجهوتڻ محسوس ڪئي.

”وِهو.“ لورين چيو، ”آئون هڪ هڪ گلاس شراب جو ٺاهي اچان ٿي. ڪيئن ڀلا، پمس شراب صحيح رهندو-؟“

ٿوري دير بعد هوءَ موٽي. سندس هٿن ۾ ٻه گلاس شراب جا هئا جن جي مٿان ٽٿ پڪ ۾ لڳل چيري تري رهي هئي. پال بنا ڪجهه ڳالهائڻ جي ڍڪ ڍڪ ڪري پيئڻ لڳو. پوءِ لورين کان هٿ ڌوئڻ لاءِ اجازت گهري.

”ڇو نه، ڀلي.“ لورين وراڻيو ۽ کيس باٿ روم ڏيکاري پاڻ اتي ئي بيڊروم ۾ انتظار ڪرڻ لڳي. هيڏانهن هوڏانهن نهاريندي سندس نظر آرسيءَءَ ڏي ويئي ۽ پنهنجو پاڻ کي ان ۾ ڏسڻ لڳي. ائين ته نه آهي ته هُن هن وقت پال مان هيڪانديون اميدون رکيون ٿي؟ هن کي پنهنجو پاڻ تي رحم اچي رهيو هو. موڊ ٿيڻ وقت هوءَ ڪيترو ته بيوس محسوس ڪري ٿي.

لورين پلنگ جي ڪنڊ تي ٿي ويٺي ۽ بس ائين ئي بنا ڪنهن سبب جي ڪئناڊا ۾ پيش آيل پهرين تجربي جو سوچڻ لڳي. ان ڏينهن ڪافي ٿڌ هئي- ۽ کيس موڊ ۾ آڻڻ لاءِ اها ڳالهه ئي ڪافي هئي. پر اوورسيز اسٽوڊنٽ جي حيثيت ۾ هو اتي پرديسي ۽ هڪلي پڻ هئي. جيتوڻيڪ ڪمرو سينٽرلي هيٽيڊ (ڪوسو) هو پر اصل اها هيڪلائي هئي جنهن کيس ڪنهن جي ساٿ لاءِ ماندو ڪيو هو. ان کان علاوه سندس اهو هفتو ڪناڊا ۾ آخري هو. ۽ آخري هفتي ۾ ڪنهن سان لهه وچڙ ۾ اچڻ، اتي هڪ نارمل ڳالهه سمجهي ويئي ٿي. ان لاءِ ڪنهن به ٽوڪيو روڪيو يا خوار نٿي ڪيو. حقيقت ۾ پاڻ اهڙي هنڌ ۽ موقعي تي شريف ٿي هلڻ واري ڇوڪريءَ کي ڪريل ۽ رحم جوڳي نگاهه سان ڏٺو ويو ٿي ته هن ويچاري ۾ ايترو افعال يا کڙ تيل ناهي جو کڻي ڪو جهڙو تهڙو ئي ڦاسائي. هن کي چٽيءَ طرح ياد هو ته سندس هڪ ڪلاس ميٽ ساهيڙيءَ ڇا چيو هو: ”پهرين دفعي وارو قصو سو صحيح ٿيڻ کپي. جيئن معيار قائم ڪري سگهجي ۽ پوءِ، ان کانپوءِ ٿيندڙ هر معاملو پهرين سان ڀيٽي سگهجي.“ هن سوچيو ته ان ڳالهه ۾ واقعي سچائي آهي. ڪئناڊا واري پهرين تجربي کان پوءِ ٻيا ڪيترا ميل ميلاپ ائين گونگ ٻوڙ واري نموني ۾ ئي ٿيا. جن ۾ لست ته لست جي، ماڳ، ماڳهين ساهه ٿي گهٽيو. هن پال بابت سوچيو ته اهو الائي ڪيئن ثابت ٿئي ۽ پوءِ دل ئي دل ۾ چيو: ”ان جي به خبر پئجي ويندي.“

لورين بي صبريءَ منجهان هنڌ تان اٿي بيٺي. ايئرڪنڊيشنڊ جي هوندي به هن کي گُهٽ محسوس ٿي رهي هئي. سج ڪڪرن پويان لڪي ويو ۽ چوڌاري تکي روشنيءَ بدران اونداهه ڇائنجي ويئي. ڪجهه ساعتون ٻيون ترسي جهڙو هوءَ اٿي ٿي ته پال باٿ روم جو دروازو کولي هن ڏي ويو. هوءَ پال جي اکين ۾ هن ڏي وڌڻ جي نموني مان ئي سمجهي ويئي ته جيڪي هوءَ چاهي ٿي اهوئي ٿي رهندو ۽ هاڻ ان بابت ڪجهه به ڪڇڻ جي ضرورت محسوس نه ڪئي. ڏسڻ ۾ ائين پئي آيو ته هو ٻئي هڪ ٻئي جون گهرجون ساڳي وقت سمجهي ويا آهن. بستر سندن پويان هو. پال جهٽ لورين کي پنهنجي ڀاڪر ۾ سوگهو جهليو. ٻاهر آسمان سڄو ڪارن ڪڪرن سان ڀرجي ويو هو. تکي هوا تمبوسو وڻن سان ٽڪرائجي سوسٽ پيدا ڪري رهي هئي. پل ميوي وانگر لورين پال جي ڀاڪر ۾ ڇڻي پيئي. کنوڻ جي چمڪاٽ سان گوڙ جو وڏو ڌماڪو ٿيو. سڄو فليٽ ڄڻ لڏي ويو. پال جوش ۽ جنون کان ڏڪي رهيو هو. لڳو ٿي ته هو به ڪو ڏينهن کان اڃايل هو. ۽ پوءِ لورين کي اها گهڙي به محسوس ٿي پر ٻئي ڀاڪر ۾ ئي رهيا، ۽ پوءِ نيٺ پال پاسو ورايو ۽ هن کان پري ٿيو.

هڪ دفعو وري چوڌاري ماٺ هئي- سڪون ۽ سانت ڀري. شڪم پورو ڪرڻ واري، ڪمري جي ڳرائي ۽ ٻوسٽ غائب ٿي ويو ۽ پوءِ سي آرڪسٽرا وانگي مينهن جا ڦڙا ڇت ۽ درين جي شيشن تي سپڪو ڪرڻ لڳا. ۽ پوءِ ڇتين تي ويٺل مينهن نارن ذريعي وهڻ لڳو. چوڌاري ٿڌڪار ٿي ويئي.

گرمي جي لهر ختم ٿي وئي.

ربيڪا چوئا (Rebecca Chua)

]”گرميءَ جي لهر“ افساني جي ليکڪا ربيڪا سنگاپور جي چينائڻ آهي. پاڻ 1976ع ۾ سنگاپور يونيورسٽيءَ مان انگريزي سبجيڪٽ ۾ آنرس ڪيائين ۽ ’نيو اسٽريٽ ٽائيمس‘اخبار جي جرنلسٽ آهي. سندن افسانا ’دي ايشيا‘ مئگزين ۾ پڻ ڇپجي چڪا آهن. 1977ع۾ سندس هڪ ڪهاڻي بي بي سيءَ تان پڻ ٻڌائي ويئي هئي. [