ممبئي-پوني ايڪسپريس وي

ممبئي-پوني ايڪسپريس وي

نَوي (نئين) ممبئي جي سانپارا علائقي ۾ ساڌو واسواڻي انٽرنيشنل اسڪول ڏسڻ بعد اسان اتي ڪو گهڻو نه ترسياسين. اسان پوني ڏي روانو ٿيڻ لاءِ ’ممبئي پوني ايڪسپريس روڊ‘ تي چڙهڻ جي ڪئيسين. ايترو آهي جو منهنجي چوڻ تي اسان جي ميزبان جئه موتياڻيءَ اڌ ڪلاڪ کن نوي ممبئيءَ جي رستن تي ڪار کي ڊوڙايو جيئن مون کي هن نئين رٿابنديءَ سان ٺهيل (planned) شهر جي آئيڊيا ٿي سگهي. ان ۾ ڪو شڪ نه آهي ته نيو ممبئيءَ کي مون نيو ڪراچيءَ جيئن ٿي سمجهيو، جنهن ۾ ڪيتريون ئي بنيادي شيون غير موجود آهن، جنهن جو فقط نيو (نئون) نالو آهي. ان کان ته هاڪس بي پاسي ٺهيل پرويز مشرف ڪالوني هزار دفعا بهتر آهي. بهرحال نيو ممبئي واقعي نئين لڳي ٿي، جنهن جا واشي ۽ نيرول جهڙا علائقا پراڻي ممبئيءَ جي به ڪيترن علائقن کان سٺا آهن ۽ جتي ڪٿي انگريز ۽ گورا يورپي ٽوئرسٽ، خاص ڪري هتي جي مشهور چؤنڪ اتساو وٽ ٺهيل ڦوهاري جي چوڌاري ۽ انڊين کاڌن جي ريسٽورنٽن اڳيان نظر اچي رهيا هئا. سانپارا ريلوي اسٽيشن جي سامهون flavours نالي ريسٽورنٽ، ۽ ان جي ئي ويجهو نانومل ڀوڄمل ائنڊ ڀاڳچند تاراچند نالي ريسٽورنٽ، جنهن جي نالي هيٺان لکيل هو ”گجراتي ۽ پنجابي فوڊ“ نيو ممبئيءَ جي علائقي واشي ۾ هوٽل اباٽ، هوٽل ساگر، بيلاپور ۾ سري ڪرشنا ۽ ساءِ سنجوگ هوٽلون... جي ها، نيو ممبئيءَ جي هڪ علائقي جو نالو بيلاپور آهي جيئن پاڻ وٽ ناظم آباد يا گلشنِ اقبال.

جئه موتياڻيءَ ٻڌايو ته نئين ممبئيءَ ۾ ڏسڻ وٽان به ڪيتريون ئي جايون آهن، جهڙوڪ ساگر وهار گارڊن جيڪو واشي ريلوي اسٽيشن وٽ ڪريڪ سان ڳنڍيل آهي. نئين ممبئيءَ جي نيرول علائقي ۾ پاراسڪ پهاڙي. مينهوڳيءَ جي موسم ۾ خار گهر جي جابلو علائقي ۾ پانداوَ پادا واٽر فال ڏسڻ جهڙا آهن. جئه موتياڻيءَ ٻڌايو ته جي نيو ممبئيءَ جو مٿاهينءَ تان نظارو پسڻو هجي ته پوءِ کار گهر جي پهاڙين تان ڏسجي.

آءٌ پوني مان جڏهن واپس ممبئي آيس ته اتي ڪيترائي پاڪستاني ٽوئرسٽ نظر آيا، جن ٻڌايو ته هُو نئين ممبئيءَ ۾ رهن ٿا، جو اتي هوٽلن جي مسواڙ گهٽ آهي. دراصل هي ائين آهي جيئن ڪو نوڪري اسلام آباد ۾ ڪري، پر رهي راولپنڊيءَ ۾. ڇو جو راولپنڊيءَ ۾ اسلام آباد جي مقابلي ۾ سستائي آهي. اهو ئي حال هتي آهي. راولپنڊيءَ کان اسلام آباد وري به سواري ايڏي سستي ۽ آسان ناهي جيتري هن پاسي. نيو ممبئي شهر جي مختلف علائقن واشي، سانپارا، نيرول، بيلاپور، خنديشور، کارگهر ۽ پانويل وغيره کي ٻه ريلوي لائينون ڳنڍين ٿيون. ممبئيءَ جي هاربر لائين واري ريل نيو ممبئيءَ تائين وڌائي وئي آهي. يعني ممبئيءَ جي ڪُرلا، سيان، دادر يا مٽنگا کان چڙهه ته اڌ ڪلاڪ اندر گاڏي اچيو واشي، سانپارا، نيرول (نيو ممبئي) کان نڪري. ان کان علاوه بسون الڳ ٿيون هلن ۽ ڪو ڀلي نيو ممبئيءَ ۾ رهي، هُو جلدي ممبئيءَ جي ڪنهن به علائقي ڪولابا کان انڌيري تائين گهٽ ڀاڙي ۽ ٿوري وقت ۾ پهچيو وڃي... پر ان هوندي به پاڪستان کان ايندڙ ٽوئرسٽن کي آءٌ اها ئي صلاح ڏيندس ته هڪ ٽوئرسٽ کي شهر جي مرڪزي علائقي ۾ رهڻ کپي، پوءِ ڀلي هُو ڪنهن سادي هوٽل ۾ رهي، جيئن جنهن وقت چاهي، ٻاهر نڪري هيڏانهن هوڏانهن پنڌ ئي گهمڻ لاءِ نڪري سگهي. بس ۽ ٽرين جي چڪر ۾ ئي نه پوي.

آءٌ نيو ممبئيءَ جي ڪنهن به علائقي جي ريلوي اسٽيشن ڏسي نه سگهيس، پر سڀ نئي ممبئيءَ جي ريلوي اسٽيشنن جي تعريف ڪن ٿا، جيڪي بيحد ماڊرن ۽ بين الاقوامي معيار جون ٺاهيون ويون آهن.

ٻي ڳالهه ته نيو ممبئيءَ ۾ به تعليمي ادارا تمام گهڻا آهن ۽ اتي جي رهواسين کي ممبئيءَ جو رخ نٿو ڪرڻو پوي. خار گهر واري علائقي مان لنگهڻ وقت ريان انٽرنيشنل، اپيجي (Appejay) ۽ بال ڀارت اسڪولن لاءِ جئه ٻڌايو ته اهي انڊيا جا بهترين اسڪول آهن. ان کان علاوه ان ئي علائقي ۾ ڪيترائي ڪاليج به نظر آيا. جهڙوڪ: ڀارتي ودياپيت انجنيئرنگ ڪاليج، نئشنل انسٽيٽيوٽ آف فئشن ٽيڪنالاجي، ITM، انسٽيٽيوٽ آف مڪينيڪل انجنيئرنگ، يرلا ميڊيڪل ڪاليج، اي. سي. پٽيل ڪاليج آف انجنيئرنگ، وغيره وغيره.

ممبئيءَ بعد ”پوني“ مهاراشٽرا صوبي جو وڏو شهر آهي، هر ڳالهه ۾... واپار وڙي ۾، جهونين تاريخي جڳهين ۽ تعليمي اداران ۾، ثقافت ۽ ماڊرن ڳالهين ۾... پوني، ممبئيءَ کان ۱۶۰ ۽ ۱۸۰ ڪلو ميٽرن جي فاصلي تي آهي. جنهن جو مدار ان ڳالهه تي آهي ته توهان ممبئيءَ مان ڪٿان ٿا نڪرو؟ فورٽ ۽ ڪولابا کان يا کار، Sion، انڌيريءَ کان. جيئن ڪراچيءَ جي ڪياماڙيءَ کان ۽ سهراب ڳوٺ کان حيدرآباد جي فاصلي ۾ ۲۰ کن ڪلوميٽرن جو فرق اچيو وڃي. پوني به حيدرآباد وانگر ممبئيءَ جي ڏکڻ ۾ آهي پر، اهو آهي ته پوني ڪوئيٽا وانگر مٿاهين Altitude تي آهي، ان ڪري جتي ممبئيءَ ۾ سيءُ صفا نٿو پوي اتي پوني ۾ ٻه ٽي مهينا (نومبر، ڊسمبر ۽ جنوريءَ ۾) ڪوٽ پائڻ جهڙو سيءُ پوي ٿو.

ممبئيءَ کان پوني هوائي جهاز ۾ به وڃي سگهجي ٿو ته بسون، ٽئڪسيون ۽ ريل گاڏيون به هلن ٿيون. انڊيا ۾ ريل گاڏيءَ جو سفر (هيٺاهين ڪلاس ۾) تمام سستو آهي، ان ڪري غريب غربي، مزور ۽ پورهيت لاءِ وڏو سُک آهي. هڪ شهر کان ٻئي شهر ڏي يا شهر جو شهر ۾ جام ٽرينون هلن ٿيون ۽ وڏي ڳالهه ته ڪافي حد تائين وقت جي پابندي قائم رکن ٿيون. ميزبانن ۽ مائٽن کي پنهنجي مسافرن جو استقبال ڪرڻ لاءِ سڄو ڏينهن انتظار ڪرڻ بدران، پنج ڏهه منٽ مس ٿو ترسڻو پوي. ممبئيءَ ۽ پوني جي وچ ۾ هلندڙ ايڪسپريس ٽرينون چار ڪلاڪ کن وٺن ٿيون. منهنجو پوني کان ممبئيءَ باءِ ٽرين موٽڻ جو ارادو هو، ائڊوانس ۾ ٽڪيٽ به ورتم پر پوءِ آخري وقت تي باءِ بس آيس. پوني ريلوي اسٽيشن تي ٽڪيٽ هڪ ڏينهن اڳواٽ موٽائي ڏنم ته قانون موجب ڏهه سيڪڙو ڪٽي، باقي پئسا ان وقت ئي موٽائي ڏنائون. پوني کان ممبئيءَ بس يا ٽرين دادر بس اسٽاپ يا ريلوي اسٽيشن تي ڇڏي ٿي. ريل جي ٽڪيٽ وٺڻ ۽ موٽائڻ وقت هتي جي ريل گاڏين جا خوبصورت نالا پڙهندو رهيس، جيڪي ڪجهه هن ريت آهن:

· ڪنيا ڪماري ايڪسپريس

· اندرياني ايڪسپريس

· پراگهتي ايڪسپريس

· ڪوئمباتور ايڪسپريس

· دکن ايڪسپريس

· مهالڪشمي ايڪسپريس

انهن گاڏين کان علاوه ٻه ٽي ٻيون ٽرينون، جيڪي روزانو ممبئي ۽ پوني جي وچ ۾ هلن ٿيون. ان کان علاوه ”ممبئي پوني دکن ڪُئين“ ۽ ”ممبئي پوني پئسينجر“ جهڙيون ڪجهه آهستي هلندڙ ٽرينون به آهن، جيڪي ممبئي ۽ پوني جي وچ ۾ ننڍين اسٽيشنن تي به بيهن ٿيون. ريل جي AC فرسٽ ڪلاس جي ٽڪيٽ ۳۰۰ رپيا کن آهي سا به هاڻ وڌائي وئي آهي. باقي هيٺاهين ڪلاس جي تمام گهٽ رکيل آهي جيئن ممبئيءَ ۾ لوڪل ٽرين جو فرسٽ ڪلاس جو ڀاڙو ۸۰ رپيا آهي ته عام ڪلاس جو فقط ڇھ يا ست رپيا آهي. ممبئيءَ ۽ پوني وچ ۾ سرڪاري بسن جو ڀاڙو ۹۰ رپيا آهي ۽ ايئرڪنڊيشن بس جو ۱۴۰ آهي ۽ پرائيويٽ هلندڙ بس جيڪا تمام گهڻي آرام ده آهي، ان جو ۱۸۰ رپيا آهي. پوني کان ممبئيءَ ٽئڪسيون به هلن ٿيون جيڪي ٽي چار ڄڻا گڏجي ڀاڙي تي ڪري سگهن ٿا ۽ پنهنجي مرضيءَ سان رستي تي لونا والا ۽ کنڊالا جهڙن هنڌن تي ٿوري دير ترسي سگهن ٿا. ان لاءِ هتي جي ائمبسڊر ٽئڪسيءَ جو ڀاڙو ۱۰۰۰ رپيا آهي ۽ پدمني ٽئڪسيءَ جو ۸۰۰ رپيا آهي. جيڪو ٽي يا چار مسافرن وچ ۾ Share ڪرڻ سان اڍائي يا ٽي سئو رپيا ٿو ٿئي.

ممبئيءَ کان پوني وڃڻ لاءِ ٻه رستا آهن. هڪڙو پراڻو، جيئن ڪراچيءَ کان حيدرآباد وڃڻ لاءِ ٺٽي کان ڦرندو وڃجي ٿو، اهو ”ممبئي پوني نئشنل هاءِ وي“ يا فقط NH4 سڏجي ٿو. هن تي تمام گهڻي ٽرئفڪ ٿي رهي جو واٽ تي ايندڙ هر ڳوٺ هن سان ڳنڍيل آهي ۽ هن تان بيل گاڏيون، ٽرئڪٽر ۽ لاريون موٽرون هلن ٿيون. جئه موتياڻيءَ، منهنجي هوسٽ ٻڌايو ته ان تان هلڻ تي پوني پهچڻ ۾ گهٽ ۾ گهٽ چار پنج ڪلاڪ لڳن ٿا.

پوني پهچڻ لاءِ ٻيو رستو جيڪو ڇهه ست سال اڳ ٺهي راس ٿيو ۽ ڪراچي حيدرآباد سپر هاءِ وي وانگر آهي، بلڪ ان کان گهڻو بهتر ۽ نظارن سان ڀرپور، جو هي ڇهن قطارن وارو رستو ڪيترن ئي جبلن تان ۽ انهن جي سرنگهن (tunnels) مان ٿيندو پوني پهچي ٿو. هن پاسي مينهوڳيءَ ڪري چوڌاري ملائيشيا وانگر ساوڪ لڳي پئي آهي. چون ٿا ته سانوڻيءَ ۾ هي سفر اڃا به سهڻو لڳي ٿو. پوني دراصلplateau تي آهي، يعني جبلن تي ٺهيل ميدان تي. پوني ويندي وقت رستي تي کنڊالا ۽ لووانا جهڙيون ٻه ٽي هل اسٽيشون به اچن ٿيون جتي ترسِي اسان فرحت ورتي.

هي رستو ممبئي پوني ايڪسپريس وي ”نوي ممبئي“ جي علائقي پنويل (panvel) کان شروع ٿئي ٿو ۽ پوني وٽ ديهو (dehu) روڊ تي اچيو ختم ٿئي، جيڪو ۹۳ ڪلوميٽر يعني ۵۸ ميلن جو فاصلو ٿئي ٿو. ان بعد پوني شهر تائين پهچڻ لاءِ ٻه ٽي عام رستا آهن. انهن ۹۳ ڪلوميٽرن جي ايڪسپريس وي تي پنجن هنڌن تي سامهون جبل اچن ٿا جن ۾ سرنگهون (tunnels) ٺاهيون ويون آهن. انهن سرنگهن ۾ گهڙڻ وقت تصويرون ڪڍيم جن جي داخلا واري منهن تي انهن جا نالا لکيل آهن. ڀاتان، ماداپ، ادوشي، کنڊالا ۽ ڪمشيت.

جئه موتياڻيءَ، اسان جي ميزبان ٻڌايو ته انهن ۾ سڀ ۾ وڏي سرنگهه ”ڀاتان“ آهي، جيڪا هڪ ڪلوميٽر کان ٿوري ڊگهي آهي. ممبئي کان پوني ويندي وقت خالاپور وٽ ٽال ڏيڻو پيو، جيڪو ڪارن لاءِ ۱۴۰ رپيا آهن ۽ ٽرڪن ۽ ٽرالرن لاءِ ۹۴۰ رپيا آهي.

ممبئيءَ کان پوني توهان ٽئڪسيءَ ۾ به اچي سگهو ٿا. ممبئيءَ جي دادر علائقي مان ڪيترين ئي ڪمپنين جون ٽئڪسيون پوني لاءِ روانيون ٿين ٿيون يا فون ڪري انهن کي گهر گهرائي سگهو ٿا، جيئن اسان وٽ ايئرپورٽ تي هڪ يا ٻن ڪمپنين جون ريڊيو ٽئڪسيون هلن ٿيون. ممبئيءَ مان هلندڙ ٽئڪسين جي ڪجهه ڪمپنين جا نالا هن ريت آهن:

· ڪول ڪئب

· ميرو ڪئب

· ممبئي ٽئڪسي

· ڊوميسٽڪ ايئرپورٽ ڪئبس، وغيره.